بررسی کیفیت علوفه‌ای چهار گونه مرتعی از خانواده کاسنی (مطالعه موردی مراتع بافت در استان کرمان)

تعیین کیفیت علوفه مراتع عامل مهمی در ارزیابی وضعیت تغذیه دام‌های وابسته به مرتع، تعیین زمان مناسب چرا، افزایش عملکرد دام‌ها و آسیب کمتر به مراتع است. این مطالعه به‌منظور تعیین ارزش غذایی و قابلیت هضم چهار گونه غالب از خانواده کاسنی در مراتع بافت در استان کرمان انجام شد. گونه‌ها شامل درمنه کوهی (aucheriArtemisia)، درمنه دنائی(Artemisiapersica)، شنگ‌اسبی بیابانی(Scorzoneratortusissima)وهزار‌خار خنجری (Cousinasicigera)بودند که در مراحل رشد شامل رویشی، گلدهی و بذردهی نمونه‌برداری شدند. نتایج نشان داد که میانگین ترکیبات شیمیایی گونه‌های مذکور در مراحل مختلف رشد به‌ترتیب حاوی 94/9، 95/8، 21/6 و 40/10 درصد پروتئین خام 62/45، 77/45، 07/61 و 83/42 درصد NDF و 77/32، 05/33، 61/46 و 73/31 درصد ADF بودند. در همه گونه‌ها با افزایش سن گیاه غلظت پروتئین خام کاهش (01/0>p) و به‌‌جز گونه شنگ‌اسبی بیابانی در سایر گونه‌ها میزان NDF و ADF افزایش (01/0>p) یافت. میانگین قابلیت هضم ماده خشک در گونه‌های مذکور در مراحل مختلف رشد به‌ترتیب 41/57، 054/53، 34/45 و 67/39 درصد تعیین شد و میانگین انرژی قابل متابولیسم در مراحل مختلف رشد نیز به‌ترتیب در گونه‌های مذکور 24/2، 24/2، 86/1 و 26/2 کالری در گرم ماده خشک برآورد گردید. میانگین غلظت عناصر معدنی کلسیم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، آهن و منگنز در این چهار گونه مرتعی بیش از حد بحرانی نیازهای گوسفند و بز بود، در حالی‌که غلظت عناصر فسفر، مس و روی در این گیاهان کمتر از حد بحرانی آن برای گوسفند و بز بود. به‌طور کلی چهار گونه مورد مطالعه از نظر پروتئین خام و انرژی قابل متابولیسم به‌ویژه در مراحل اولیه رشد تأمین کننده نیازهای گوسفند و بزهای منطقه می‌باشند.